Ο αιδεσιμότατος Βέδας (Venerable Bede) γεννήθηκε το 672/73, άγνωστο ακριβώς πού, ίσως στο Νιούκαστλ ή στο Μόνκτον και πέθανε το 735. Διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διάσωση της αρχαίας γραμματείας κατά τον Μεσαίωνα, δίδοντας της παράλληλα χριστιανικό ένδυμα. Διετέλεσε μοναχός στη μονή του Jarrow, η οποία εξελίχθηκε σε σημαντικό κέντρο εκπαίδευσης στη Βόρεια Αγγλία. Με το έργο του, ο Βέδας πραγμάτωσε την εκπαιδευτική  μεταρρύθμιση που οραματιζόταν ο δάσκαλος του Benedict Biscop στα δύο κέντρα της Northumbria, το μοναστήρι του Wearmouth και του Jarrow. Διακρίθηκε για την ευρυμάθεια του, ενώ τα ενδιαφέροντα του περιελάμβαναν τα μαθηματικά και την αστρονομία. Είχε απόλυτη συνείδηση του επιστημονικού τρόπου συγγραφής· μολονότι πίστευε στα θαύματα χωρίς δισταγμό και αναφερόταν συχνά σε αυτά, εξέταζε προσεκτικά τις πηγές του και μάλιστα με έντονο κριτικό πνεύμα. Προκειμένου να συγκεντρώσει πληροφορίες για να περιγράψει την αποστολή του ιερού Αυγουστίνου, δεν αρκέστηκε στα όσα γνώριζε, αλλά έστειλε επί τούτου στη Ρώμη έναν μοναχό να ερευνήσει στα παπικά αρχεία τις επιστολές του Γρηγορίου του Μεγάλου που αφορούσαν την Αγγλία, και τις περιέλαβε στην Ιστορία του.

Το πιο δημοφιλές έργο του είναι η Εκκλησιαστική ιστορία του αγγλικού λαού (Historia ecclesiastica gentis Anglorum, 731 μ.Χ.), το οποίο πραγματεύεται τη νίκη των Άγγλων επί των Κελτών και της θρησκείας τους, συνδέοντας την έτσι με τον χριστιανισμό. Στο Περί της φύσεως των πραγμάτων (De natura rerum) διαφαίνεται η πρόσβαση που είχε στη Φυσική Ιστορία (Naturalis Historia) του Πλίνιου του πρεσβύτερου, από όπου άντλησε πολύτιμο υλικό, ενώ συνέταξε και γραμματικά εγχειρίδια για σχολική χρήση στις μονές. Ο Βέδας έδωσε την πιο ολοκληρωμένη εικόνα της πολλαπλότητας του νοήματος της Γραφής και σε αυτόν οφείλεται η θεωρία των τεσσάρων νοημάτων, που θεμελιώνει στο σύνολο της τη μεσαιωνική ερμηνεία της Βίβλου. Ωστόσο, παρ’ όλη την εγκυκλοπαιδική φύση του, δεν μετέχει της κλασικής παιδείας και από τα συγγράμματα του απουσιάζουν αναφορές στις ελευθέριες τέχνες.

Χαρακτηρίζεται ως ο πιο μορφωμένος άνθρωπος της εποχής του και, σε αντίθεση με τον Ισίδωρο της Σεβίλλης, κρατούσε σημειώσεις για τους συγγραφείς από τους οποίους αντλούσε πληροφορίες και εκλιπαρούσε τους αντιγραφείς του να μνημονεύουν απαράβατα τις παραπομπές του. Έτσι, τα συγγράμματα του αποτελούν μαρτυρίες για τα βιβλία που είχαν στη διάθεση τους οι άνθρωποι των γραμμάτων στην Αγγλία τον 7ο και 8ο αιώνα. Από τους κλασικούς συγγραφείς, ο Βέδας παραπέμπει ή μνημονεύει τον Λουκανό, τον Μακρόβιο, τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο, τον Βεγέτιο και μεγάλο αριθμό γραμματικών έργων. Από τα χριστιανικά συγγράμματα αναφέρει εκείνα του Αμβρόσιου, του Ιερώνυμου (Adversus Jovinianum), του Διονυσίου Exiguus, του Οροσίου, του Tichonius, του Ευσέβιου (Εκκλησιαστική Ιστορία) κ.ά. Από όλο αυτό το βιβλιακό υλικό που επέτρεψε στον Βέδα να επιτελέσει το συγγραφικό του έργο, μόνο ένα χειρόγραφο που προέρχεται από τη βιβλιοθήκη του αναγνωρίστηκε: πρόκειται για το ελληνολατινικό αντίγραφο από τις Πράξεις Αποστόλων. Η βιβλιοθήκη που υποστήριξε το πολυποίκιλο αυτό έργο πρέπει να ήταν σημαντική, η σπουδαιότερη ίσως της Αγγλίας εκείνης της εποχής.

Κ.Σπ. Στάικος, Η Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό, τόμ. ΙV, Αθήνα, Κότινος, 2010, σ. 17, 21–22, 45, 117, 120–125.