Όταν ανήλθε στον θρόνο της Νικαίας, ο Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης, το 1254, ίδρυσε δημόσιες σχολές και υποστήριξε αποφασιστικά την παιδεία και τα γράμματα. Συγκρότησε προσωπική βιβλιοθήκη με συγγράμματα γύρω από τις τέχνες και τις επιστήμες, οργάνωσε βιβλιοθήκες, και μάλιστα δημόσιου χαρακτήρα σε διάφορες πόλεις της αυτοκρατορίας, όπως στην Προύσα, την Έφεσο και την Εμάθεια, τη Σμύρνη και την Πέργαμο, στο Αδραμμύτιο, στη Φιλαδέλφεια και στις Σάρδεις (Σκουταριώτης, Ανων., 291, 535/6 · Βιβλ. ΙΙΙ, 345-347).