Ο Αμμιανός Μαρκελλίνος, Ρωμαίος ιστορικός καταγόμενος από επιφανή ελληνική οικογένεια, γεννήθηκε γύρω στο 330 μ.Χ. και πέθανε γύρω στο 400 μ.Χ. Ο Αμμιανός συνδυάζει στο έργο του την ιστορία της αυτοκρατορίας με τη χρονογραφία για την πόλη της Ρώμης (XΙV, 6, 18). Επικρίνοντας έντονα την κατάπτωσή της γράφει:

‘‘Τα λίγα σπίτια, που παλιότερα ήταν περίφημα, γιατί καλλιεργούσαν σοβαρά τις επιστήμες, τώρα είναι γεμάτα από παιγνίδια ανιαρής αδράνειας και αντιλαλούν από τραγούδια και ανατριχιαστικά γρατσουνίσματα των έγχορδων οργάνων. Τελικά αντί για έναν λόγιο προσλαμβάνουν δάσκαλο έναν τραγουδιστή και αντί για ρήτορα έναν γελωτοποιό. Οι βιβλιοθήκες είναι παντοτινά κλειστές σαν τάφοι· βάζουν και χτίζουν υδραύλεις ή γιγαντιαίες λύρες στο μέγεθος άμαξας και αυλούς, καθώς και τερατώδη μουσικά όργανα για θεατρικά καλλιτεχνήματα’’*.

*Ammian, The Roman History, τόμ. I, μτφρ J.C. Rolfe, Loeb Classical Library, 1935, XΙV, 6.18.

Κ.Σπ. Στάικος, Βιβλιοθήκη: Από την Αρχαιότητα έως την Αναγέννηση, Αθήνα, Κωνσταντίνος Σπ. Στάικος, 1996, σ. 113.