Τα πρώτα χρόνια. Ο Ιωάννης Γεννάδιος γεννήθηκε στην Αθήνα στις 7 Ιανουαρίου του 1844 και ήταν τριτότοκος γιός της πολυμελούς οικογένειας του Γεώργιου Γενναδίου, διδασκάλου του Γένους, και της Αρτέμιδος Μπενιζέλου, η οποία καταγόταν από τη μεγάλη αθηναϊκή οικογένεια των Μπενιζέλων.

Το 1854 ο Ιωάννης έχασε τον πατέρα του από χολέρα, αλλά όλα όσα πρόλαβε να ζήσει κοντά του ήταν καίρια για τη διαμόρφωσή του. Σε αυτοβιογραφία του το 1902 (βλ. «Βιβλιογραφία») αναφέρει χαρακτηριστικά για τον πατέρα του: «Επιθυμία του ήταν να αναλάβει προσωπικά από πολύ νωρίς την εκπαίδευση του νεοτέρου αδελφού μου Κωνσταντίνου… και τη δική μου⸱ ήμαστε δε πάντα μαζί του, όταν εδίδασκε, μας τοποθετούσε δε εκατέρωθεν της ανυψωμένης του έδρας. Έτσι ώστε η αληθινή σωκρατική διδασκαλία του, χαράχθηκε ανεξίτηλα στις τρυφερές μας καρδιές και διέπλασε στο υποσυνείδητό μας τα οράματα και τις πεποιθήσεις μας».

Στα 13 του έφυγε για πρώτη φορά από την πατρίδα του, μαζί με τον αδελφό του Κωνσταντίνο, με προορισμό τη Μάλτα ώστε να φοιτήσει στο Αγγλικό Σχολείο-Κολλέγιο. Εκεί σημείωσε άριστες επιδόσεις, τελειοποίησε τις γνώσεις του στα Αγγλικά και εξοικειώθηκε με τις συνήθειες και τη νοοτροπία των Βρετανών (σ.σ. η Μάλτα αποτελούσε τότε βρετανική κτήση). Επιστρέφοντας στην Αθήνα (πιθανότατα το 1858) ολοκλήρωσε τις σχολικές του σπουδές στο λύκειο του Χρίστου Βάφα και ακολούθως παρακολούθησε ορισμένα μαθήματα στο πανεπιστήμιο, χωρίς όμως να λάβει κάποιο τίτλο σπουδών.

Η ενασχόλησή του με το εμπόριο. Παρά την επιθυμία της μητέρας του να ακολουθήσει διπλωματική καριέρα, ο Γεννάδιος επέλεξε να πάει στο Λονδίνο το 1862 και να εργαστεί στον εμπορικό οίκο των αδελφών Ράλλη. Στη βρετανική πρωτεύουσα, πέραν της εργασίας του, καταπιάστηκε με τη μελέτη λογοτεχνικών έργων, ιστορίας, πολιτικής και διπλωματίας, παρακολουθώντας στενά τις εξελίξεις της εποχής, και ιδιαιτέρως ό,τι αφορούσε την Ελλάδα.

Το 1869, ενοχλημένος με τη μη προβολή της προόδου της Ελλάδας από τον αγγλικό Τύπο, την οποία ο ίδιος απέδιδε στην τουρκόφιλη στάση που επικρατούσε εκείνη την εποχή στη Βρετανία, ο Γεννάδιος απευθύνθηκε στην εφημερίδα Morning Star –το κυρίαρχο όργανο του Φιλελεύθερου Κόμματος (Liberals)–, με σκοπό να δημοσιεύσει ορισμένα άρθρα με θέμα την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη που είχε συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην γενέτειρα χώρα του. Το αίτημά του έγινε δεκτό και με μεγάλη του χαρά είδε τα έξι συνολικά άρθρα του να τυγχάνουν μεγάλης αναγνώρισης από τους Έλληνες του Λονδίνου, δεχόμενος μάλιστα τα συγχαρητήρια του αρχισυντάκτη της εφημερίδας. Αυτό το γεγονός σηματοδότησε και την απαρχή της δημοσιογραφικής–συγγραφικής του ενασχόλησης, η οποία συνεχίστηκε, αν και περιοδικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του.

Το επόμενο συγγραφικό του εγχείρημα ήταν ένα βιβλίο με τίτλο Notes on the recent murders by brigands in Greece, που καταπιανόταν με την απαγωγή και την θανάτωση τον Μάρτιο του 1870 στο Δήλεσι ομάδας Άγγλων και Ιταλών περιηγητών από τους λήσταρχους Αρβανιτάκηδες. Μην μπορώντας να δεχθεί τις αιτιάσεις των ξένων περί ευθύνης και συμμετοχής της ελληνικής κυβέρνησης στην υπόθεση, ο Γεννάδιος μελέτησε το ζήτημα παρόμοιων ληστειών με αυτή στο Δήλεσι σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, και τον Μάιο εκείνης της χρονιάς τύπωσε με έξοδα της Ελληνικής Κοινότητας του Λονδίνου το συγκεκριμένο βιβλίο –200 σελίδων–, το οποίο διένειμε στους αντιπροσώπους της Βουλής των Λόρδων, της Βουλής των Κοινοτήτων, σε υψηλά ιστάμενα πρόσωπα και στις εφημερίδες.

Το βιβλίο προκάλεσε μεγάλη εντύπωση τόσο στην αγγλική, όσο και στην ιταλική και τη γαλλική κυβέρνηση, πετυχαίνοντας να αντικρούσει όλες τις κατηγορίες εναντίον της Ελλάδας. Ωστόσο, στοίχισε στον Γεννάδιο τη θέση του στον εμπορικό οίκο, αφού απολύθηκε από τους αδελφούς Ράλλη, όχι όμως λόγω του φόβου τους για τη στάση των Άγγλων πελατών τους, αλλά κυρίως εξαιτίας της ανυπακοής του Γεννάδιου απέναντι στις αυστηρές αρχές της επιχείρησης («αρχαϊκή αυστηρότητα» την αποκαλούσε ο ίδιος). Άλλωστε, ούτε τα δύο αδέλφια διαφωνούσαν με το περιεχόμενο του φυλλαδίου (είναι χαρακτηριστικό ότι ο Ευστράτιος Ράλλης αγόρασε αντίτυπα έναντι 100 λιρών).

Απόρροια του θετικού αντίκτυπου που είχε δημιουργήσει το βιβλίο στους απανταχού Έλληνες ήταν η προτροπή όλο και περισσότερων ελληνικών εντύπων και αξιωματούχων του εξωτερικού προς την κυβέρνηση να αξιοποιήσει τα προσόντα του Γεννάδιου. Ενδίδοντας στις έξωθεν πιέσεις, στις 26 Νοεμβρίου 1870 η ελληνική κυβέρνηση, ύστερα και από σύσταση του Charles Tuckerman, πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα, τοποθέτησε τον Ιωάννη Γεννάδιο ως άμισθο β΄ γραμματέα στην ελληνική πρεσβεία της Ουάσινγκτον, σημαίνοντας την αρχή της μακράς διπλωματικής του καριέρας.

Διπλωμάτης και δημοσιογράφος. Για τα επόμενα είκοσι χρόνια, ο Γεννάδιος εργάστηκε για λογαριασμό του ελληνικού Διπλωματικού Σώματος σε Κωνσταντινούπολη, Λονδίνο και Βιέννη, εκπροσωπώντας την Ελλάδα επιτυχώς σε διεθνείς αποστολές, συνέδρια, συνόδους κ.λπ. Παράλληλα με τα καθήκοντά του, δημοσίευσε μελέτες και άρθρα στον ελληνικό και ξένο Τύπο, ως επί το πλείστον ανώνυμα ή με ψευδώνυμα, όπως «Διός Γέννα», «Diplomatist», «Easter Statesman», «Greek Statesman» κ.ά., ενώ άλλες φορές χρησιμοποιούσε μονογράμματα: «S.K.D», «S.V.D.», «X.», «G.K.D.». Επιπλέον, ασχολήθηκε και με μεταφράσεις.   

Το 1892 ανακλήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση (για οικονομικούς λόγους ήταν η αιτιολογία της κυβέρνησης του Χ. Τρικούπη, όμως για τον αντιπολιτευόμενο Τύπο τα κίνητρα ήταν η ζήλια και η αντιπάθειά του πρωθυπουργού προς το πρόσωπό του) και δύο χρόνια αργότερα ξεκίνησε να εργάζεται ως ανταποκριτής της εφημερίδας The Evening Post της Νέας Υόρκης. Σε όλα σχεδόν τα άρθρα του στην εφημερίδα (έφτασαν τα 90 μέχρι τον Αύγουστο του 1899, όταν και ολοκληρώθηκε η συνεργασία του με το έντυπο), ο Γεννάδιος έγραφε για την ελληνική επικαιρότητα, για τα γεγονότα στην Κρήτη (1897), για τις σχέσεις Ελλάδας–Τουρκίας και για το ρόλο των Μεγάλων Δυνάμεων σε αυτές. Σύμφωνα με τη Φωφώ Μαυρικίου (βλ. «Βιβλιογραφία»), τα άρθρα του Γεννάδιου «χαρακτηρίζονται από ευστροφία, διορατικότητα και ευρύτητα πνεύματος, δείγματα μιας ευφυούς προσωπικότητας, που έχει γνώση των ιστορικών και πολιτικών εξελίξεων όχι μόνο του ευρωπαϊκού χώρου αλλά και της Μέσης και Άπω Ανατολής, καθώς και των Ηνωμένων Πολιτειών. Η μελέτη και η επιλογή των στοιχείων που κατέχει και η παρουσίαση των απόψεων που αναπτύσσει στις ανταποκρίσεις του είναι όσο το δυνατόν καλύτερα τεκμηριωμένες και παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον για τον ιστορικό».

To 1910 η κυβέρνηση Δραγούμη αποφάσισε να ανασυστήσει τις πρεσβείες στις μεγάλες πρωτεύουσες της Ευρώπης και ο Γεννάδιος επέστρεψε μετά από απουσία 18 χρόνων ως πρέσβης στην Διπλωματική Υπηρεσία του Λονδίνου, την οποία είχε εγκαταλείψει άδοξα και χωρίς τη θέλησή του. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι το 1918, όταν σε ηλικία 74 ετών αποχώρησε οριστικά από τη διπλωματία. Στην εκδήλωση προς τιμήν του που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το ίδιο έτος, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος του απένειμε τον επί τιμή βαθμό του Εκτάκτου Απεσταλμένου και Πληρεξουσίου Υπουργού, «ως μοναδικήν για εκείνον αμοιβή των υπηρεσιών του».

Μετά την αφυπηρέτησή του από το Διπλωματικό Σώμα, ο Γεννάδιος συνέχισε μέχρι το τέλος της ζωής του με την ιδιότητα του συγγραφέα–δημοσιογράφου να υπερασπίζεται με πάθος τα εθνικά δίκαια και τις εθνικές διεκδικήσεις σε συνδυασμό τη «διαχρονικότητα της ημετέρας εκπαιδεύσεως», όπως σημειώνει ο ιστορικός Πασχάλης Κιτρομηλίδης (βλ. «Βιβλιογραφία»). Ενδεικτική είναι η πλούσια αρθρογραφία του κατά το τελευταίο αυτό στάδιο της ζωής σε αγγλικές εφημερίδες, περιοδικά και σε έντυπα του απόδημου ελληνισμού (όπως π.χ. οι σημαντικότατες εφημερίδες της Τεργέστης Ημέρα και Κλειώ), καθώς επίσης και η συγγραφή του βιβλίου το 1930 Ο Λόρδος Έλγιν και οι προ αυτού ανά την Ελλάδα και τας Αθήνας ιδίως αρχαιολογήσαντες επιδρομείς, 1440–1837, στο οποίο θέτει επιτακτικά το ζήτημα της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα.

Βιβλιοθήκη Γεννάδιου. «Άρχισα να συλλέγω βιβλία με το που ξεκίνησα να διαβάζω και να γράφω». Σύμφωνα με τα λόγια του ίδιου του Γεννάδιου, η αγάπη του για το βιβλίο έχει τις ρίζες του στην παιδική του ηλικία, με την παρουσία του πατέρα του να παίζει καθοριστικό ρόλο, όπως αναφέρθηκε. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πρώτη εγγραφή –πρόκειται για ένα βιβλίο–δώρο πρωτοχρονιάτικο του πατέρα του– στις προσκτήσεις της προσωπικής συλλογής του Ιωάννη πραγματοποιήθηκε το έτος 1852, όταν ήταν μόλις 8 χρονών. Επίσης, εκτός από την αδιάλειπτη συμπλήρωση του καταλόγου της προσωπικής του βιβλιοθήκης, στα 15 του συνέταξε τον κατάλογο της βιβλιοθήκης του πατέρα του.

Ιδιόχειρο σημείωμά του αποκαλύπτει σχετικά με τη δημιουργία της βιβλιοθήκης του (βλ. στη «Βιβλιογραφία» Αφιέρωμα στον Ιωάννη Γεννάδιο…) ότι κατά τα χρόνια 1859–1860 ξεκίνησε να συλλέγει σύγχρονα ελληνικά φυλλάδια, που αφορούσαν κυρίως ελληνικά ζητήματα, και μικρά βιβλία. Επίσης, στη διάρκεια της πρώτης παραμονής του στο Λονδίνο (1863–1870) και την Κωνσταντινούπολη (1871–1874) επιδόθηκε με θέρμη στη συλλογή βιβλίων, παραβλέποντας πολλές φορές την ικανοποίηση άλλων βιοτικών αναγκών. Είκοσι σχεδόν χρόνια από το ξεκίνημα της συγκρότησης της συλλογής του, η βιβλιοθήκη του Γεννάδιου αριθμούσε περίπου 1.000 βιβλία, τα οποία σύμφωνα με την ιστορικό Αικατερίνη Κουμαριανού ήταν μια συλλογή χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον που «θα μπορούσε να ανήκει σε οποιονδήποτε νέο σπουδαστή, συνεπή και καλόν αναγνώστη», χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι σε αυτή την πρώτη ομάδα βιβλίων δεν υπήρχαν και σπάνια αντίτυπα, όπως ο Ερωτόκριτος, πρώτη έκδοση Βενετίας του 1713, μοναδική σε όλο τον κόσμο.

Ο εμπλουτισμός της βιβλιοθήκης συνεχίστηκε με αμείωτους ρυθμούς και την επόμενη εικοσαετία, 1872–1892, καθώς η θητεία του Γεννάδιου ως διπλωμάτη σε Λονδίνο, Κωνσταντινούπολη και Βιέννη, του έδινε τη δυνατότητα να έχει απευθείας πρόσβαση στα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους της Ευρώπης. Επιπλέον, δεν πρέπει να παραγνωριστεί το γεγονός ότι εκείνη την περίοδο οι οικονομικές δυνατότητές του τού επέτρεπαν να αγοράζει σημαντικό αριθμό εκδόσεων. Όπως αναφέρει ο ίδιος, κατά την περίοδο 1885–1892, ενώ είχε επιστρέψει στο Λονδίνο από τη Βιέννη, προχώρησε σε σημαντικές προκτήσεις που περιελάμβαναν σπάνιες εκδόσεις Ελλήνων κλασικών, βιβλία τέχνης και βιβλία με πολυτελή δεσίματα.

Η ανάκληση του από τα διπλωματικά του καθήκοντα το 1892 λειτούργησε ανασχετικά για την ανάπτυξη της βιβλιοθήκης. Μην έχοντας στην κατοχή του ιδιαίτερα περιουσιακά στοιχεία και χωρίς να δικαιούται –για λίγες μέρες– να του δοθεί σύνταξη, ο Γεννάδιος αναγκάστηκε να εκποιήσει μέρος της πλούσιας συλλογής του με σκοπό να επιβιώσει. Το πλήγμα για τον Γεννάδιο ήταν μεγάλο, καθώς αναγκάστηκε να διαθέσει τα πιο σπάνια βιβλία της συλλογής του (ο κατάλογος του οίκου Sotheby, που ανέλαβε τον πλειστηριασμό, περιελάμβανε 3.222 βιβλία), ώστε να διασώσει τα λιγότερο πολύτιμα που πιθανόν θα ήταν δύσκολο να αντικατασταθούν, όπως τα φυλλάδια και τα σπανιότερα από τα ελληνικά βιβλία.

Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα η γνωριμία και στη συνέχεια ο γάμος του (1902) με την Florence Laing Kennedy (1855–1952), απόγονο παλαιάς αριστοκρατικής οικογένειας της Σκωτίας, έμελλε να αναβαθμίσει το επίπεδο της ζωής του, εξέλιξη που συνέβαλε στη σταδιακή ανάκτηση της συλλογής του. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του ο Γεννάδιος δεν σταμάτησε να αποκτά βιβλία –πολλές φορές ξεπερνώντας τις οικονομικές του δυνατότητες–, τα οποία δεν αποτελούσαν γι’ αυτόν μόνο αντικείμενα συλλεκτικού πάθους, αλλά και εργαλεία έρευνας και μελέτης για την εκπόνηση των δημοσιογραφικών του άρθρων και των φιλολογικών και ιστορικών του μελετών.

Το 1922, στην τελευταία διπλωματική του αποστολή, επισκέφθηκε την Ουάσινγκτον ως ειδικός αντιπρόσωπος προκειμένου να πείσει την αμερικανική κυβέρνηση να καταβάλει οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα για την περίθαλψη των Ελλήνων προσφύγων της Σμύρνης. Σύμφωνα με τη Δόμνα Βισβίζη-Δοντά (βλ. «Βιβλιογραφία»), παρότι η αποστολή του δεν στέφθηκε με επιτυχία, κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού αποφάσισε να προσφέρει τη βιβλιοθήκη του, που περιελάμβανε 26.000 τίτλους, στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Επιπλέον, ύστερα από ενέργειες του Γεννάδιου, το Ίδρυμα Carnegie ανέλαβε να χρηματοδοτήσει την ανέγερση του κτιρίου σε χώρο παραπλεύρως της Σχολής, ο οποίος παραχωρήθηκε από το ελληνικό κράτος. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1925 και μετά από ένα χρόνο τελέστηκαν με ιδιαίτερη λαμπρότητα τα επίσημα εγκαίνια της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, παρουσία του Ιωάννη και της Ανθής (το ελληνικό όνομα της Florence Laing) Γενναδίου.

«Είναι η ευτυχέστερη μέρα της ζωής μου», δήλωσε στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο Ιωάννης⸱ μιας ζωής που χαρακτηρίστηκε μέχρι το τέλος της (πέθανε στις 7 Σεπτεμβρίου 1932 σε ηλικία 88 ετών και η ταφή του έγινε στο ελληνικό νεκροταφείο του West Norwood στο νότιο Λονδίνο) από το πάθος του για την Ελλάδα και τα βιβλία. «Δεν υπάρχει μεγάλο εθνικό ζήτημα της τελευταίας τριακονταετίας του δεκάτου ενάτου αιώνα και του πρώτου τετάρτου του εικοστού για το οποίο να μην υπάρχει η προσωπική υπέρ των ελληνικών συμφερόντων κατάθεση του Ιωάννου Γενναδίου», σχολιάζει ο Κιτρομηλίδης και συμπληρώνει: «Σας θυμίζω ενδεικτικά τη σφαγή στο Δήλεσι, τις ελληνικές διεκδικήσεις στο Συνέδριο του Βερολίνου, τις αλλεπάλληλες φάσεις του Κρητικού Ζητήματος, ιδίως την κρίση του 1898, το Κυπριακό Ζήτημα και τις μεγάλες εξορμήσεις της δεκαετίας 1912–1922».

Όσο για τα βιβλία του, τα οποία φυλάσσονται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη και είναι διαθέσιμα στους ερευνητές και τους αναγνώστες, συνιστούν μια «εστία μελέτης της Ελλάδας και του λαού της» ή διαφορετικά: «την πλουσιότερη συλλογή βιβλίων σχετικών με την Ελλάδα που μπόρεσε ποτέ να συγκεντρώσει ένας άνθρωπος μόνος του», από το τέλος της αρχαιότητας μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα σε όλους τους γνωστικούς τομείς: θρησκεία, ηθική, φυσική, ιστορία, πολιτική, οικονομικά κ.ο.κ.

Εργογραφία του Ι. Γεννάδιου (επιλεκτικά)

«Αι ελληνικαί σπουδαί εν Αγγλία», Νέα Ημέρα, 3/16 Ιουλίου 1904.

Αναστασιάδης, Ξ. [=Ιωάννης Γεννάδιος], Γεωργίου Γεννάδιου, Βίος – Έργα – Επιστολαί, μέρος πρώτον μετά τεσσάρων εικόνων, Παρίσι, Les Belles Lettres, 1926.

Εκ της ιστορίας των μεταγενέστερων Αθηνών: Βιογραφικά Δοκίμια, ανάτυπο από τον Ελληνισμό, Μάιος–Δεκέμβριος 1930, Αθήνα, Τυπογραφείο Στυλιανού Γαληνάκη, 1931.

«Ελληνική γλώσσα και ελληνική σκέψις εν τη ιστορία», Ελληνισμός, 21 (Ιανουάριος 1928), σ. 25–30.

«Greece’s role in the eastern Mediterranean», Bulletin of the Federation of British Industries, Anglo–Greek edition, December 1918, σ. 22.

«Hellenism in America – past and present», Broad Views, 9 (Σεπτέμβριος 1904), σ. 233–236.

Κρίσεις και σκέψεις περί των επιστολών του αοιδίμου Κοραή, ανάτυπο από τη Νέα Ημέρα, Τεργέστη, Τυπογραφείον του Αυστριακού Λόϋδ, 1903.

Μπενιζέλου, Ι., Ιστορία των Αθηνών, προλεγόμενα Ιωάννου Γεννάδιου, επιμ. Ι. Κόκκωνας / Γ. Μπώκος, επιστημονική εποπτεία και παρουσίαση Μ.Ι. Μανούσακας, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1986 (δύο τόμοι).

Ο Λόρδος Έλγιν και οι προ αυτού ανά την Ελλάδα και τας Αθήνας ιδίως αρχαιολογήσαντες επιδρομείς, 1440–1837, Αθήνα, Εστία, 1930.

Ο οίκος των Μπενιζέλων και η Οσία Φιλοθέη, 1420–1920: Απόσπασμα ανεκδότου συγγραφής, ανάτυπο από περιοδικό Ελληνισμός, Αθήνα, Τυπογραφείο Στυλιανού Γαληνάκη, 1929.

«Παρατηρήσεις τινές περί της καθ’ ημάς γλώσσης», Μικρασιατικόν ημερολόγιον, Σάμος, εκδ. Ελ.Σ. Σβορώνου, 1907, σ. 30–53.

«Some facilities in respect to Near Eastern affairs», Advocate of Peace, τ. 84, 4 (Απρίλιος 1922), σ. 137–143.

«The Olympic era of the Greeks», English Illustrated magazine, Ιούνιος 1896, σ. 217–220.

«The position of Greece in the present crisis», Contemporary Review, November 1885.

«The revival of the Olympic Games», Cosmopolis, τ. 2, 4 (Απρίλιος 1896), σ. 59–74.

«The situation in Crete», Contemporary Review, September 1896, σ. 316–325.

«The truth about Constantine and Venizelos», Current History, τ. XVI, 5 (Αύγουστος 1922), σ. 810–812.

Βιβλιογραφία για τον Ι. Γεννάδιο

Αφιέρωμα στον Ιωάννη Γεννάδιο, The New Griffon – New Series, 4 (2001), Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη–Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών.

Εξερευνήσεις στα χειρόγραφα της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, επιμ. Ελένη Παππά / Μαρία Λ. Πολίτη, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη–Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, 2011, σ. 2–3.

Κιτρομηλίδης, Π.Κ., Ο Ιωάννης Γεννάδιος και η συγκρότηση του αντικειμένου των νεοελληνικών σπουδών, πέμπτη ετήσια διάλεξη ημέρας μνήμης Ιωάννου Γενναδίου 14 Μαρτίου 2001, Αθήνα, Σύλλογος φίλων Γενναδείου Βιβλιοθήκης, 2002.

Κουμαριανού, Αικατερίνη, Ιωάννης Γεννάδιος, ο άνθρωπος, η συλλογή, «Η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη και ο δημιουργός της», Καθημερινή – «Επτά Ημέρες», Αθήνα 1994, σ. 2–4.

Κουμαριανού, Αικατερίνη, «Ιω. Γεννάδιος: η ζωή και το έργο του», «Γεννάδειος Βιβλιοθήκη», Ιδρύματα Πολιτισμού και Έρευνας, Καθημερινή – «Επτά Ημέρες», Αθήνα 1998, σ. 44–49.

Μαυρικίου, Φωφώ Ν. / Δόμνα, Βισβίζη-Δοντά / Β., Θεοδωρόπουλος / Sir Michael, Llewewllyn-Smith, Ημέρα μνήμης Ιωάννου Γ. Γεννάδιου, τέσσερις ομιλίες 1996–2000, Αθήνα, Σύλλογος φίλων Γενναδείου Βιβλιοθήκης, 2001.

Nicol, D.M., Joannes Gennadios, The Man: A Biographical Sketch, Gennadius Library–American School of Classical Studies at Athens, 1990.

«To Γεννάδειον, δημιουργία και μεταμορφώσεις», The New Griffon, 7 (2004), Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη–Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, σ. 6.

Topping, P., «La bibliothèque Gennadeion. Son histoire et ses collections», L’ Hellénisme Contemporain, 9 (1955), σ. 121–148.

Τρίχα, Λύντια, Διπλωματία και Πολιτική. Χαρίλαος Τρικούπης – Ιωάννης Γεννάδιος: Αλληλογραφία 1863–1894, Αθήνα, Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ), 1991, σ. 18–28. 

Χριστοπούλου, Μαριάννα Δ., «Ο Ιωάννης Γεννάδιος και η διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής της Ελλάδας (1871–1918)», Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2012 (διδακτορική διατριβή).

Walton F.R., «Portrait of a Bibliophile XII: Joannes Gennadius, 1844–1932», The Book Collector, Autumn 1964, σ. 305–326.