Η πρώτη αρχειακή βιβλιοθήκη για την οποία έχουμε ασφαλείς πληροφορίες είναι εκείνη της Μονής Ακοιμήτων (Volk, Klost., 18). Η Μονή Ακοιμήτων ιδρύθηκε από τον άγιο Αλέξανδρο στην Κωνσταντινούπολη γύρω στο 420 μ.Χ. και αντιπροσωπεύει ένα από τα πρώτα μοναστήρια που οργανώθηκαν στην πρωτεύουσα, αν όχι το δεύτερο κατά σειρά ύστερα από αυτό των διαδόχων του Δαλμάτου. Φαίνεται ότι, ήδη από την εποχή του Μαρκέλλου της Απαμείας (μεταξύ 440-486 μ.Χ.), είχε συγκροτήσει τη βιβλιοθήκη της με ιδιαίτερη φροντίδα, καθώς θησαύριζε μια συλλογή από συνοδικές αποφάσεις αλλά και διεξοδική βιβλιογραφία γύρω από το χριστολογικό ζήτημα. Στο συμπέρασμα αυτό οδηγούμαστε από το γεγονός ότι ο διάκονος Rusticus γύρω στο 564, σε μία προσπάθεια να συγκρίνει τις λατινικές μεταφράσεις των συνοδικών εγγράφων της Εφέσου και της Χαλκηδόνας, που είχαν στην κατοχή τους τόσο η Ρωμαϊκή Εκκλησία όσο και το Πατριαρχείο της Κωνσταντινουπόλεως, εντόπισε τα περισσότερα και πλέον αξιόπιστα συνοδικά έγγραφα στη Μονή Ακοιμήτων. Επιπλέον, επισήμανε μεγάλο αριθμό χειρογράφων κατάλληλων να συμπληρώσουν τα συνοδικά έγγραφα, όπως και μια συλλογή επιστολών του Ισιδώρου του Πηλουσιώτη. Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπήρχαν τρία τμήματα στη βιβλιοθήκη της μονής: ελληνικό, λατινικό και συριακό, καθώς υπήρχαν μοναχοί που είχαν ως μητρική γλώσσα μία από αυτές.

Κ.Σπ. Στάικος, Η Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό, τόμ. ΙΙΙ, Αθήνα, Κότινος, 2007, σ. 110.