Ο Ασσουρμπανιπάλ (περ. 687-627 π.Χ.), βασιλιάς της Ασσυρίας, έχει μείνει γνωστός στην ιστορία για την ενεργητικότητα και τη σκληρότητά του.
Ωστόσο, χαρακτηριστική ήταν η εκτίμηση που έτρεφε για κάθε μορφή πνευματικής καλλιέργειας, καθώς και οι προσπάθειες ανύψωσης του πνευματικού επιπέδου των υπηκόων του. Οι προκάτοχοί του, Σαργκόν Β΄, Σεναχερίμπ και Ασαραντόν, είχαν στηρίξει την προσπάθεια συγκρότησης βιβλιοθήκης στην πρωτεύουσα της Ασσυρίας, αλλά ο Ασσουρμπανιπάλ έδωσε τέτοια διάσταση στην οργάνωση και στον εμπλουτισμό της, ώστε δίκαια να θεωρείται αυτός ο δημιουργός της.
Όλα τα στοιχεία μάς οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Ασσουρμπανιπάλ επιθυμούσε να θησαυρίσει στη «βιβλιοθήκη του» κάθε γραπτό κείμενο, το οποίο αφορούσε την κοινωνική, πνευματική και θρησκευτική παράδοση της τεράστιας αυτοκρατορίας του. Έτσι, άρχισε να συγκεντρώνει στη Νινευή τα σημαντικότερα λογοτεχνικά έργα των Βαβυλωνίων και των Ασσυρίων.
Για τον σκοπό αυτό, ανέθεσε σε απεσταλμένους να επισκεφθούν όλες τις περιοχές της επικράτειάς του, ώστε να καταγραφεί το περιεχόμενο των ιδιωτικών και κρατικών βιβλιοθηκών, στις διάφορες μεγάλες πόλεις, και οργάνωσε ειδικό εργαστήριο για την αντιγραφή και τον σχολιασμό της παλαιότερης λογοτεχνίας.
Η βιβλιοθήκη του Ασσουρμπανιπάλ αριθμούσε περίπου 25.000 πινακίδες και ήταν ταξινομημένη σε δύο διαφορετικά τμήματα: το πρώτο περιλάμβανε επιστολές, διπλωματικά έγγραφα,
οικονομικά κατάστιχα και συμβόλαια, ενώ το δεύτερο λογοτεχνικά, ιστορικά, θρησκευτικά και επιστημονικά κείμενα (Layard, Disc.). Το προσωπικό ενδιαφέρον του Ασσουρμπανιπάλ για τη συλλογή του και η συστηματική αναζήτηση και αξιολόγηση όλης της γραπτής παράδοσης των λαών της Μεσοποταμίας, τον έκαναν δίκαια να υπερηφανεύεται: «Απέκτησα τους κρυμμένους θησαυρούς όλης της γνώσης των γραφιάδων [...]· έλυσα τα επίπονα προβλήματα της διαίρεσης και του πολλαπλασιασμού που δεν ήταν καταγραμμένα με σαφήνεια· έχω διαβάσει την καλλιτεχνική γραφή των Σουμερίων και τη σκοτεινή των Ακκάδων και έχω αποκρυπτογραφήσει τις επιγραφές που χαράχτηκαν στις πέτρες μιαν εποχή πριν από τον Κατακλυσμό».
Waterman, L., Royal Correspondence of the Assyrian Empire, Ann Arbor 1930, σ. 6.