Η πρώτη διπλοβιβλιοθήκη (ελληνική-λατινική) της Αναγέννησης. Με τον όρο διπλοβιβλιοθήκη γίνεται αναφορά στον θεσμό της βιβλιοθηκονομικής παράδοσης όπως διαμορφώθηκε στη Ρώμη, αρχικά, από τον Ασίνιο Πολλίωνα, γύρω στο 39 π.Χ., με την ίδρυση της πρώτης δημόσιας βιβλιοθήκης. Η παράδοση αυτή διατηρήθηκε ως τα ύστερα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, τον 4ο αιώνα μ.Χ., τόσο στις δυτικές όσο και στις ανατολικές επαρχίες. Υπό το πρίσμα αυτό συγκροτήθηκε και η προσωπική βιβλιοθήκη του Πάλλα Στρότσι στην Πάδοβα, με αποκλειστικό σκοπό να υποστηρίξει τη θεμελίωση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας στην Ιταλία.
Ο Στρότσι, που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο, όπως και ο Κολούτσιο Σαλουτάτι, στην έλευση του Χρυσολωρά στη Φλωρεντία, δεν φιλοδοξούσε να αναγνωριστεί ως διανοούμενος, του αρκούσε η γενική αποδοχή του μαικήνα που απολάμβανε. Ο Φραγκίσκος Φίλελφος τον χαρακτηρίζει «κοινό πατέρα», εκφράζοντας το κοινό αίσθημα των κατοίκων της Φλωρεντίας και της Πάδοβας, όπου έζησε αργότερα ως εξόριστος. Ο Στρότσι, προτού ακόμη εξοριστεί στην Πάδοβα, το 1434 ενήργησε αποφασιστικά για να στηρίξει το διδακτικό έργο του Χρυσολωρά, και σύμφωνα με τον Βεσπασιάνο ντα Μπίστιτσι (Vespasiano da Bisticci) απέστειλε πράκτορες στην Ελλάδα για να αγοράσουν τα απαραίτητα βιβλία που απαιτούσε το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα: Ας σημειωθεί εδώ ότι μεταξύ των άλλων βιβλίων που αγοράστηκαν συμπεριλαμβάνονταν και τα, άγνωστα ως τότε στη Δύση, Πολιτικά του Αριστοτέλη. Από τότε που ο Στρότσι εγκαταστάθηκε στην Πάδοβα ασχολήθηκε με τη συνέχιση της διδασκαλίας των ελληνικών, που είχε εγκαινιάσει εκεί ο Πιερ Πάολο Βεργκέριο (Pier Paolo Vergerio), μαθητής του Χρυσολωρά στη Φλωρεντία. Όχι μόνο αγκάλιασε την προσπάθεια του Βεργκέριο, αλλά μετέτρεψε το μέγαρό του σε ανεπίσημη σχολή ελληνικών σπουδών, η οποία λειτούργησε με επιτυχία για είκοσι χρόνια περίπου, ως το 1462. Η σχολή αυτή αναβαθμίστηκε εντυπωσιακά κυρίως τα χρόνια που δίδαξαν εκεί διάσημοι Έλληνες δάσκαλοι, όπως ο Ανδρόνικος Κάλλιστος και ο Ιωάννης Αργυρόπουλος. Δίπλα στον τελευταίο, μάλιστα, ο Στρότσι διδάχθηκε την ελληνική γλώσσα και απέκτησε γνώσεις που του επέτρεψαν να μεταφράσει στα λατινικά ομιλίες του Ιωάννη του Χρυσόστομου.
Ο Στρότσι δεν περιορίστηκε βέβαια στη συλλογή των κωδίκων που αναφέρει ο ντα Μπίστιτσι, αλλά συνέχισε να εμπλουτίζει τον πυρήνα της βιβλιοθήκης με αντιπροσωπευτικά έργα της ελληνικής και λατινικής γραμματείας, όπως και με συγγράμματα, πραγματείες και δοκίμια συγχρόνων του. Έχοντας συγκεντρώσει γύρω στους 400 κώδικες, οραματιζόταν τη συγκρότηση μιάς δημόσιας βιβλιοθήκης, την οποία υπολόγιζε να οργανώσει στη μονή Αγίας Ιουστίνης (Santa Giustina) της Πάδοβας. Την πραγματοποίηση του οράματός του εξασφάλισε με τη διαθήκη του, στην οποία αναφέρονται και όλες οι λεπτομέρειες του κληροδοτήματός του, με αναφορές στους γιους και ανιψιούς του, με βάση έναν Καταλόγο της βιβλιοθήκης του που είχε συνταχθεί τον Αύγουστο του 1431. Ο Κατάλογος αριθμεί περίπου 280 τόμους, δεν αντιστοιχεί όμως στο πραγματικό σώμα της βιβλιοθήκης του Στρότσι κατά την ημερομηνία του θανάτου του (1462), καθώς πρέπει να προστεθούν, εκτός των άλλων, και 15 πολύτιμοι ελληνικοί και λατινικοί κώδικες που στάλθηκαν στον «κληρικό Ανδρέα». Μεταξύ των βιβλίων που αντιπροσώπευαν τη βιβλιοθήκη του Στρότσι περιλαμβάνονται και σημαντικές συλλογές βιβλίων, τις οποίες είτε είχε αγοράσει ο ίδιος είτε τις είχαν εναποθέσει προς φύλαξη διάφορα μέλη του κύκλου του και με την πάροδο του χρόνου περιήλθαν στην κατοχή του: λ.χ. ο ιστορικός κώδικας της Οδύσσειας που μεταφράστηκε στην Πάδοβα από τον Πετράρχη και τον Πιλάτο, αλλά και από ένα χειρόγραφο του Γοργία, του Θουκυδίδη και του Πλούταρχου, βιβλία τα οποία είχε προμηθευτεί ο Βεργκέριο μέσω του Πέτρο Μιάνι (Petro Miani), και τα οποία άφησε προς φύλαξη το 1421, όταν αποφάσισε να μετοικήσει στη Βούδα, όπου και απεβίωσε. Η βιβλιοθήκη του Στρότσι θησαύριζε και τα χειρόγραφα του Χρυσολωρά, ο οποίος εμπιστεύθηκε τη συλλογή του στον πάτρωνά του όταν εγκατέλειψε την Πάδοβα, για να εκπληρώσει τις διάφορες διπλωματικές αποστολές που του είχε αναθέσει ο βυζαντινός αυτοκράτορας.
Άλλη πηγή αναφέρει ότι αργότερα ο Χρυσολωράς με τη διαθήκη του κληροδότησε το ένα τρίτο της συλλογής του στον Τσέντσο ντε Ρούστικι (Cencio de’ Rustici). Στη συλλογή του Στρότσι είχαν περιέλθει και τα βιβλία του Δημήτριου Σκαράνου, κωδικογράφου εγκατεστημένου στη μονή των Αγγέλων στη Φλωρεντία, όπου διαβιούσε και ο Αμβρόσιος Τραβερσάρι. Άλλες συλλογές βιβλίων, μικρότερης αξίας, που είχαν καταλήξει στη βιβλιοθήκη του Στρότσι, ανήκαν στον Φραντσέσκο της Βολτέρρας (Francesco di San Biagio da Volterra), δάσκαλο των τέκνων του Ονόφριο και Τζαν Φραντσέσκο (Onofrio και Gian Francesco), όπως και ορισμένα βιβλία γραμματικού περιεχομένου κυρίως. Ιδιαίτερη μνεία στη διαθήκη του κάνει ο Στρότσι και για τον κώδικα της Κοσμογραφίας του Πτολεμαίου, που έπρεπε να κρατηθεί ως οικογενειακό κειμήλιο από τους γιους και τα ανίψια του, ακόμη και στην περίπτωση που θα αναγκάζονταν να πουλήσουν όλους τους κώδικες της συλλογής. Οι κληρονόμοι του διατήρησαν το κύριο σώμα της βιβλιοθήκης ανέπαφο και εκποίησαν όσα βιβλία θεώρησαν ότι δεν είχαν ιδιαίτερη αξία, ως τμήμα της ιστορικής βιβλιοθήκης του Στρότσι. Το κύριο σώμα της βιβλιοθήκης, εξαιρετικά πολύτιμο έως και μοναδικό για την εποχή του, αντιπροσωπευόταν από 92 κώδικες με συγγράμματα της λατινικής γραμματείας, όπως του Κικέρωνα, του Λίβιου, του Σενέκα, του Βιργίλιου, του Οράτιου κ.α., μεταφράσεις και σχολιασμένες εκδόσεις ελληνικών έργων, του Αριστοτέλη κυρίως, υπογεγραμμένα από τον Θωμά Ακινάτη, τον Αλβέρτο τον Μέγα, τον Αιγίδιο της Ρώμης, τον Ευστράτιο Μητροπολίτη. Επίσης βιβλία των: Διονύσιου Αλικαρνασσέα, Πλούταρχου, Ξενοφώντα, Λιβάνιου, Σοφοκλή, Θεόκριτου, Πλωτίνου, Πινδάρου, διάλογοι του Πλάτωνα, κ.α. Ένας σημαντικός αριθμός χειρογράφων περιέχει συγγράμματα της μεσαιωνικής εποχής, όπως του Βέδα, του Βεγέτιου, του ιερού Αυγουστίνου, Επιστολές των Αποστόλων και ορισμένα άλλα θεολογικά και λειτουργικά βιβλία. Τέσσερις κώδικες περιλάμβαναν έργα του Πετράρχη, όπως και του Βοκκάκιου, ενώ επτά χειρόγραφα με έργα του Βοήθιου, του Δάντη, του Βοκκάκιου και άλλων είχαν αποδοθεί στην κοινή.
Πρόκειται για τη σημαντικότερη ουμανιστική συλλογή της εποχής του και την πλουσιότερη και πληρέστερη αναφορικά με έργα της αρχαίας ελληνικής και ρωμαικής γραμματείας.
Κ.Σπ. Στάικος, Η Ιστορία της Βιβλιοθήκης στον Δυτικό Πολιτισμό, τόμ. V, Αθήνα, Κότινος, 2012, σ. 55–60.